Podstawowe przepisy polskie dotyczące bezpieczeństwa użytkowania obrabiarek do drewna

 

·           Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy (Dz. U. nr 191, poz. 1596, ze zm.).

·           Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (T.j. Dz. U 2003, nr 169, poz. 1650, ze zm.).

·           Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 14 kwietnia 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze obrabiarek do drewna. (Dz.U. 2000 nr 36 poz. 409).

Normy polskie dotyczące bezpieczeństwa użytkowania obrabiarek do drewna

·           PN-D-01008:1993 Uzębienia pił do drewna -- Kształt zarysu -- Terminologia i oznaczenie.

·           PN-D-54001:1969 Obrabiarki do drewna -- Określenia i wytyczne tworzenia nazw.

·           PN-D-56180:1993 Obrabiarki do drewna -- Tokarki -- Nazewnictwo i sprawdzanie dokładności.

·           PN-D-56201:1993 Obrabiarki do drewna -- Strugarki wyrówniarki -- Nazewnictwo i sprawdzanie dokładności.

·           PN-D-56202:1993 Obrabiarki do drewna -- Strugarki grubiarki -- Nazewnictwo i sprawdzanie dokładności.

·           PN-D-56207:1993 Obrabiarki do drewna -- Dłutarki łańcuszkowe -- Nazewnictwo i sprawdzanie dokładności.

·           PN-D-56208:1993 Obrabiarki do drewna -- Pilarki tarczowe poprzeczno-wzdłużne -- Nazewnictwo i sprawdzanie dokładności.

·           PN-D-56209:1993 Obrabiarki do drewna -- Wiertarko-frezarki -- Nazewnictwo i sprawdzanie dokładności.

·           PN-D-56210:1993 Obrabiarki do drewna -- Wiertarki jednowrzecionowe -- Nazewnictwo i sprawdzanie dokładności.

·           PN-D-56211:1993 Obrabiarki do drewna -- Frezarki górnowrzecionowe -- Nazewnictwo i sprawdzanie dokładności.

·           PN-D-56213:1993 Obrabiarki do drewna -- Czopiarki dwustronne -- Nazewnictwo i sprawdzanie dokładności.

·           PN-D-56215:1993 Obrabiarki do drewna -- Pilarki tarczowe jednopiłowe ze stołem przesuwnym -- Nazewnictwo i sprawdzanie dokładności.

·           PN-D-56216:1993 Obrabiarki do drewna -- Pilarki tarczowe do płyt jednopiłowe z przesuwnym wrzecionem -- Nazewnictwo i sprawdzanie dokładności.

·           PN-D-56220:1993 Obrabiarki do drewna -- Pilarki tarczowe ramieniowe -- Nazewnictwo i sprawdzanie dokładności.

·           PN-D-56221:1993 Obrabiarki do drewna -- Pilarki tarczowe górnowrzecionowe wielopiłowe -- Nazewnictwo i sprawdzanie dokładności.

·           PN-D-56247:1993 Obrabiarki do drewna -- Frezarki dwu-, trzy- i czterostronne -- Nazewnictwo i sprawdzanie dokładności.

·           PN-D-56249:1993 Obrabiarki do drewna -- Pilarki taśmowe stolarskie -- Nazewnictwo i sprawdzanie dokładności.

·           PN-D-56250:1993 Obrabiarki do drewna -- Przekrawarki pakietów forniru -- Nazewnictwo i sprawdzanie dokładności.

·           PN-D-56264:1993 Obrabiarki do drewna -- Wyrówniarko-grubiarki -- Nazewnictwo i sprawdzanie dokładności.

Inne publikacje

Różnego typu publikacji dotyczących bezpieczeństwa maszyn do obróbki drewna powstało bardzo wiele zarówno w Polsce, jak w innych państwach członkowskich oraz poza UE. Część z nich dostępna jest na stronach internetowych. Są to zwykle poradniki, artykuły, listy kontrolne oraz broszury.

Część publikacji o tej tematyce nie jest udostępniona w Internecie. Tak jest w przypadku niektórych publikacji CIOP-PIB, które warto polecić:

§  Zasady ograniczania ryzyka zawodowego podczas obróbki drewna twardego ręcznymi narzędziami zmechanizowanymi, wyd.1, CIOP-PIB, Warszawa 2005

§  Kształtowanie prawidłowych warunków pracy w zakładach meblarskich. Zalecenia, CIOP-PIB, Warszawa 2006

§  Bezpieczeństwo pracy na stanowiskach mechanicznej obróbki drewna, CIOP-PIB, Warszawa 2007

§  Bezpieczeństwo użytkowania frezarek dolnowrzecionowych do drewna – zalecenia, CIOP-PIB, Warszawa 2011

 

Publikacje te zawierają szereg praktycznych wskazówek odnoszących się do bezpieczeństwa pracy i higieny zdrowia przy obróbce drewna.

 






Charakterystyki dokumentów

M. Dąbrowski - maszyny do obróbki drewna

Lp.

Dokument

Charakterystyka dokumentu

1.     

Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 14 kwietnia 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze obrabiarek do drewna. (Dz.U. 2000 nr 36 poz. 409).

Rozporządzenie zawiera 20 paragrafów, w których określa wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze obrabiarek do drewna i urządzeń technicznych do obróbki drewna. Stanowi obowiązki pracowników w zakresie postępowania podczas obsługi obrabiarek, w tym zasad pracy, sposobów obróbki, demontażu, napraw i konserwacji, stosowania wyposażenia pomocniczego i środków ochrony indywidualnej zgodnie z zasadami opisanymi w rozporządzeniu.

Rozporządzenie określa wymagania ogólne w zakresie sprawdzania instalacji przeciwporażeniowej w obrabiarkach, instalacji wentylacji mechanicznej ogólnej i wyciągów miejscowych, wyposażenia obrabiarek do drewna. W rozporządzeniu znajdują się również szczegółowe wymagania techniczne do wybranych obrabiarek do drewna, w tym do: pilarek tarczowych jedno- i wielopiłowych do wzdłużnego cięcia drewna, pilarek taśmowych, traków - pilarek ramowych, strugarek grubiarek i wyrówniarek, frezarek pionowych górno- i dolnowrzecionowych oraz dłutarek łańcuszkowych.

2.     

ISO 7984 dotycząca klasyfikacji technicznej obrabiarek i maszyn pomocniczych do obróbki drewna opracowana przez ISO/TC39/SC4

PN-ISO 7984:1998. Maszyny do obróbki drewna -- Klasyfikacja techniczna obrabiarek i maszyn pomocniczych do obróbki drewna.

Międzynarodowa norma wielojęzyczna dotycząca klasyfikacji technicznej obrabiarek i maszyn pomocniczych do obróbki drewna. Celem normy było ułatwienie producentom i użytkownikom różnych narodowości pokonywanie trudności językowych w zakresie nazewnictwa maszyn do obróbki drewna. Szczególną uwagę poświęcono terminologii stosowanej w klasyfikacji. W przypadkach zaistnienia obawy powstania niejasności, wybierano terminy najbardziej adekwatne w każdym języku, a nie dosłowne tłumaczenie. Oprócz terminów w językach oficjalnych ISO (angielski, francuski i rosyjski) podano odpowiedniki tych terminów w języku portugalskim, hiszpańskim, włoskim i szwedzkim, a w polskiej normie – również w języku polskim.

  1.  

PN-D-01008:1993 Uzębienia pił do drewna -- Kształt zarysu -- Terminologia i oznaczenie.

Norma dotyczy brzeszczotów pił ręcznych i maszynowych do drewna. Ustalono pojęcia i definicje dotyczące elementów zarysu ostrza uzębień (25), oraz system ich oznaczenia (symbole literowe zarysu ostrza, symbole literowe podstawy ostrza, symbole literowe zarysu uzębienia). Zawarto zestawienia alfabetyczne terminów w językach: polskim, angielskim, francuskim, włoskim

  1.  

PN-D-54001:1969 Obrabiarki do drewna -- Określenia i wytyczne tworzenia nazw.

Norma dotycząca tworzenia nazw podstawowych i szczegółowych obrabiarek do drewna. Normy polska, która nie została wycofana ze względu na brak odpowiedników w normalizacji międzynarodowej i europejskiej.

  1.  

PN-D-56180:1993 Obrabiarki do drewna -- Tokarki -- Nazewnictwo i sprawdzanie dokładności.

Norma dotycząca tokarek do drewna. Jedna z polskich norm dotyczących stosowanego nazewnictwa i sprawdzania dokładności obrabiarek do drewna. Normy te nie zostały wycofane ze względu na brak odpowiedników w normalizacji międzynarodowej i europejskiej.

  1.  

PN-D-56201:1993 Obrabiarki do drewna -- Strugarki wyrówniarki -- Nazewnictwo i sprawdzanie dokładności.

Norma dotycząca strugarek wyrówniarek do drewna. Jedna z polskich norm dotyczących stosowanego nazewnictwa i sprawdzania dokładności obrabiarek do drewna. Normy te nie zostały wycofane ze względu na brak odpowiedników w normalizacji międzynarodowej i europejskiej.

  1.  

PN-D-56202:1993 Obrabiarki do drewna -- Strugarki grubiarki -- Nazewnictwo i sprawdzanie dokładności.

Norma dotycząca strugarek grubiarek do drewna. Jedna z polskich norm dotyczących stosowanego nazewnictwa i sprawdzania dokładności obrabiarek do drewna. Normy te nie zostały wycofane ze względu na brak odpowiedników w normalizacji międzynarodowej i europejskiej.

  1.  

PN-D-56207:1993 Obrabiarki do drewna -- Dłutarki łańcuszkowe -- Nazewnictwo i sprawdzanie dokładności.

Norma dotycząca dłutarek łańcuszkowych do drewna. Jedna z polskich norm dotyczących stosowanego nazewnictwa i sprawdzania dokładności obrabiarek do drewna. Normy te nie zostały wycofane ze względu na brak odpowiedników w normalizacji międzynarodowej i europejskiej.

  1.  

PN-D-56208:1993 Obrabiarki do drewna -- Pilarki tarczowe poprzeczno-wzdłużne -- Nazewnictwo i sprawdzanie dokładności.

Norma dotycząca pilarek tarczowych poprzeczno-wzdłużnych do drewna. Jedna z polskich norm dotyczących stosowanego nazewnictwa i sprawdzania dokładności obrabiarek do drewna. Normy te nie zostały wycofane ze względu na brak odpowiedników w normalizacji międzynarodowej i europejskiej.

  1.  

PN-D-56209:1993 Obrabiarki do drewna -- Wiertarko-frezarki -- Nazewnictwo i sprawdzanie dokładności.

Norma dotycząca wiertarko-frezarek do drewna. Jedna z polskich norm dotyczących stosowanego nazewnictwa i sprawdzania dokładności obrabiarek do drewna. Normy te nie zostały wycofane ze względu na brak odpowiedników w normalizacji międzynarodowej i europejskiej.

  1.  

PN-D-56210:1993 Obrabiarki do drewna -- Wiertarki jednowrzecionowe -- Nazewnictwo i sprawdzanie dokładności.

Norma dotycząca wiertarek jednowrzecionowych do drewna. Jedna z polskich norm dotyczących stosowanego nazewnictwa i sprawdzania dokładności obrabiarek do drewna. Normy te nie zostały wycofane ze względu na brak odpowiedników w normalizacji międzynarodowej i europejskiej.

  1.  

PN-D-56211:1993 Obrabiarki do drewna -- Frezarki górnowrzecionowe -- Nazewnictwo i sprawdzanie dokładności.

Norma dotycząca frezarek górno wrzecionowych do drewna. Jedna z polskich norm dotyczących stosowanego nazewnictwa i sprawdzania dokładności obrabiarek do drewna. Normy te nie zostały wycofane ze względu na brak odpowiedników w normalizacji międzynarodowej i europejskiej.

  1.  

PN-D-56213:1993 Obrabiarki do drewna -- Czopiarki dwustronne -- Nazewnictwo i sprawdzanie dokładności.

Norma dotycząca czopiarek dwustronnych do drewna. Jedna z polskich norm dotyczących stosowanego nazewnictwa i sprawdzania dokładności obrabiarek do drewna. Normy te nie zostały wycofane ze względu na brak odpowiedników w normalizacji międzynarodowej i europejskiej.

  1.  

PN-D-56215:1993 Obrabiarki do drewna -- Pilarki tarczowe jednopiłowe ze stołem przesuwnym -- Nazewnictwo i sprawdzanie dokładności.

Norma dotycząca pilarek tarczowych do drewna jednopiłowych ze stołem przesuwnym. Jedna z polskich norm dotyczących stosowanego nazewnictwa i sprawdzania dokładności obrabiarek do drewna. Normy te nie zostały wycofane ze względu na brak odpowiedników w normalizacji międzynarodowej i europejskiej.

  1.  

PN-D-56216:1993 Obrabiarki do drewna -- Pilarki tarczowe do płyt jednopiłowe z przesuwnym wrzecionem -- Nazewnictwo i sprawdzanie dokładności.

Norma dotycząca pilarek tarczowych do płyt jednopiłowych z przesuwnym wrzecionem. Jedna z polskich norm dotyczących stosowanego nazewnictwa i sprawdzania dokładności obrabiarek do drewna. Normy te nie zostały wycofane ze względu na brak odpowiedników w normalizacji międzynarodowej i europejskiej.

  1.  

PN-D-56220:1993 Obrabiarki do drewna -- Pilarki tarczowe ramieniowe -- Nazewnictwo i sprawdzanie dokładności.

Norma dotycząca pilarek tarczowych ramieniowych do drewna. Jedna z polskich norm dotyczących stosowanego nazewnictwa i sprawdzania dokładności obrabiarek do drewna. Normy te nie zostały wycofane ze względu na brak odpowiedników w normalizacji międzynarodowej i europejskiej.

  1.  

PN-D-56221:1993 Obrabiarki do drewna -- Pilarki tarczowe górnowrzecionowe wielopiłowe -- Nazewnictwo i sprawdzanie dokładności.

Norma dotycząca pilarek tarczowych górno wrzecionowych wielopiłowych do drewna. Jedna z polskich norm dotyczących stosowanego nazewnictwa i sprawdzania dokładności obrabiarek do drewna. Normy te nie zostały wycofane ze względu na brak odpowiedników w normalizacji międzynarodowej i europejskiej.

  1.  

PN-D-56247:1993 Obrabiarki do drewna -- Frezarki dwu-, trzy- i czterostronne -- Nazewnictwo i sprawdzanie dokładności.

Norma dotycząca frezarek dwu-, trzy- i czterostronnych do drewna. Jedna z polskich norm dotyczących stosowanego nazewnictwa i sprawdzania dokładności obrabiarek do drewna. Normy te nie zostały wycofane ze względu na brak odpowiedników w normalizacji międzynarodowej i europejskiej.

  1.  

PN-D-56249:1993 Obrabiarki do drewna -- Pilarki taśmowe stolarskie -- Nazewnictwo i sprawdzanie dokładności.

Norma dotycząca pilarek taśmowych stolarskich. Jedna z polskich norm dotyczących stosowanego nazewnictwa i sprawdzania dokładności obrabiarek do drewna. Normy te nie zostały wycofane ze względu na brak odpowiedników w normalizacji międzynarodowej i europejskiej.

  1.  

PN-D-56250:1993 Obrabiarki do drewna -- Przekrawarki pakietów forniru -- Nazewnictwo i sprawdzanie dokładności.

Norma dotycząca przekrawarek pakietów forniru. Jedna z polskich norm dotyczących stosowanego nazewnictwa i sprawdzania dokładności obrabiarek do drewna. Normy te nie zostały wycofane ze względu na brak odpowiedników w normalizacji międzynarodowej i europejskiej.

  1.  

PN-D-56264:1993 Obrabiarki do drewna -- Wyrówniarko-grubiarki -- Nazewnictwo i sprawdzanie dokładności.

Norma dotycząca strugarek wyrówniarko-grubiarek do drewna. Jedna z polskich norm dotyczących stosowanego nazewnictwa i sprawdzania dokładności obrabiarek do drewna. Normy te nie zostały wycofane ze względu na brak odpowiedników w normalizacji międzynarodowej i europejskiej.

22.  

Zasady ograniczania ryzyka zawodowego podczas obróbki drewna twardego ręcznymi narzędziami zmechanizowanymi, wyd.1, CIOP-PIB, Warszawa 2005

W poradniku scharakteryzowano podstawowe czynniki niebezpieczne i szkodliwe oraz zagrożenia związane z obróbka drewna ręcznymi narzędziami zmechanizowanymi.

Przedstawiono obowiązki w zakresie bhp pracodawcy, osób kierujących pracownikami i pracowników. 

Określono wymagania bezpieczeństwa dotyczące maszyn i innych urządzeń technicznych oraz zawartość instrukcji obsługi ręcznych narzędzi zmechanizowanych.

Podano sposoby ograniczania ryzyka zawodowego związanego z emisją pyłów z uwzględnieniem wentylacji miejscowej wywiewnej, odciągów miejscowych oraz usuwania osiadłego pyłu.

Podano sposoby ograniczania ryzyka zawodowego związanego z poruszającymi się elementami tnącymi i ściernymi: pilarek tarczowych, pilarek o ruchu posuwisto-zwrotnym, wyrzynarek, szlifierek i polerek, frezarek oraz wiertarek.

Podano sposoby ograniczania ryzyka zawodowego związanego z prądem elektrycznym, w tym z zagrożeniem porażeniem prądem elektrycznym oraz z zagrożeniami o charakterze termicznym lub mechanicznym. Poradnik ma 54 strony tekstu, w którym zamieszczono również 3 tabele i 19 rysunków oraz podano bibliografię.

23.  

Kształtowanie prawidłowych warunków pracy w zakładach meblarskich. Zalecenia, CIOP-PIB, Warszawa 2006

Poradnik zawiera 3 główne rozdziały poświęcone omówieniu:

·         technologii produkcji mebli z płyt wiórowych laminowanych praz z drewna litego,

·         zagrożeniom czynnikami niebezpiecznymi i szkodliwymi podczas produkcji mebli, w tym czynnikami mechanicznymi, chemicznymi, pyłami i hałasem,

·         zalecenia do profilaktyki w zakładach meblarskich, obejmujące zalecenia techniczne, organizacyjne, medyczne oraz dotyczące szkoleń w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.

W poradniku na 74 stronach, zamieszczono także 4 przykładowe karty stanowiskowe: operatora pilarki taśmowej, strugarki wyrówniarki, pilarki tarczowej oraz lakiernika a także 5 tabel i 11 rysunków oraz podano bibliografię.

24.  

Bezpieczeństwo pracy na stanowiskach mechanicznej obróbki drewna, CIOP-PIB, Warszawa 2007

W poradniku omówiono wypadki w stolarniach oraz zagrożenia i przyczyny wypadków ze szczególnym uwzględnieniem zagrożeń mechanicznych.

W drugiej części poradnika podano wytyczne i zalecenia bezpieczeństwa dotyczące:

·         budynków stolarni,

·         organizacji stanowisk mechanicznej obróbki drewna wewnątrz i na zewnątrz budynków,

·         maszyn i wyposażenia stanowisk pracy,

·         podłączenia maszyn do instalacji elektrycznych, wentylacyjnych i pneumatycznych,

·         doboru narzędzi i parametrów obróbki,

·         stosowania i sprawdzania osłon, urządzeń ochronnych i wyposażenia dodatkowego,

·         metod bezpieczeństwa pracy podczas obróbki, konserwacji i czyszczenia maszyn stacjonarnych oraz przewoźnych

·         stosowania środków ochrony indywidualnej

Poradnik zawiera 50 stron tekstu z 3 tabelami, 16 ilustracjami oraz bibliografią i listą do kontroli bezpieczeństwa pracy na stanowiskach mechanicznej obróbki drewna.

25.  

Bezpieczeństwo użytkowania frezarek dolnowrzecionowych do drewna – zalecenia, CIOP-PIB, Warszawa 2011

Na 29 stronach broszury, ilustrowanych 11 rysunkami znalazło się omówienie wypadków przy obsłudze pionowych frezarek dolnowrzecionowych do drewna zaliczanych do maszyn szczególnie niebezpiecznych.

Omówiono typowe dla użytkowania tych maszyn zagrożenia zawodowe oraz specyficzne środki ochronne, jaki mogą być zastosowane w odniesieniu do tych maszyn, jak np. różne rodzaje osłon, przyrządy obróbkowe, dostawne mechanizmy posuwowe, grzebienie stolarskie, odboje na przedłu8żeniach stołu, ochronne wyposażenie pomocnicze itp..

Podano także zasady bezpieczeństwa obejmujące organizację stanowisk pracy, wyposażenie frezarek, dobór narzędzi i parametrów frezowania, stosowanie i sprawdzanie technicznych środków ochronnych, zadania kierownictwa oraz metody pracy i podstawowe zasady bezpieczeństwa.