wg Rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 14 kwietnia 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze obrabiarek do drewna. (Dz. U. Nr 36, poz. 409).
|
Nr |
Punkt |
Wymaganie |
Dobór środków bezpieczeństwa |
|
1. |
§ 3.1. |
Czy obrabiarka została wyposażona w zespoły urządzeń zaciskowych i dociskowych, w celu zabezpieczenia obrabianego materiału przed przypadkowym odrzutem lub wyrzutem? |
o Naprawa istniejących urządzeń zaciskowych i dociskowych o Zastosowanie nowych lub dodatkowych stałych urządzeń zaciskowych i dociskowych o Zastosowanie dostawnego mechanizmu posuwowego o Zastosowanie innych urządzeń ochronnych – np. zapadkowych urządzeń przeciwodrzutowych o Odsunięcie operatora i osób postronnych od strefy zagrożenia przez jej osłonięcie i ograniczenie o Odsunięcie operatora i osób postronnych od strefy zagrożenia przez odpowiednie usytuowanie maszyny na stanowisku pracy, np. względem budynku o Odsunięcie operatora od strefy zagrożenia przez odpowiednie usytuowanie szafy sterowniczej maszyny o Oznakowanie strefy niebezpiecznej o Informacje ostrzegawcze na maszynie o Informacje ostrzegawcze i opis postępowania w instrukcji stanowiskowej o Szkolenie stanowiskowe |
|
2. |
§ 4.1. |
Czy skuteczność działania instalacji przeciwporażeniowej w obrabiarce jest sprawdzana, zgodnie z dokumentacją techniczno-ruchową lub instrukcją obsługi, co najmniej raz na dwa lata? |
o Przeprowadzenie i udokumentowanie pomiarów elektrycznych zgodnie z przepisami o Oznakowanie maszyny zawierające termin kolejnego sprawdzenia o Opracowanie i przestrzeganie harmonogramu pomiarów w książce przeglądów maszyny o Wyznaczenie osób uprawnionych i odpowiedzialnych za sprawdzanie skuteczności działania instalacji przeciwporażeniowej o Wyznaczenie osób odpowiedzialnych za nadzór nad przestrzeganiem harmonogramu sprawdzeń |
|
3. |
Czy czynności te są wykonywane wyłącznie przez osoby do tego uprawnione? |
o Wyznaczenie osób uprawnionych i odpowiedzialnych za sprawdzanie skuteczności działania instalacji przeciwporażeniowej, posiadających aktualne świadectwa kwalifikacyjne SEP w zakresie eksploatacji lub dozoru o Zapewnienie nadzoru nad sprawdzaniem aktualności świadectw kwalifikacyjnych SEP osób uprawnionych i odpowiedzialnych za sprawdzanie skuteczności działania instalacji przeciwporażeniowej o Dokumentowanie tych czynności obejmujące identyfikacje osób je wykonujących oraz dokumentów uprawniających – numerów i dat ważności świadectw kwalifikacyjnych SEP |
|
|
4. |
§ 4.2. |
Czy czynności powyższe stosuje się odpowiednio po każdej naprawie, malowaniu i zmianie miejsca zainstalowania obrabiarki stacjonarnej? |
o Zapisanie odpowiedniego wymagania w instrukcjach lub procedurach wewnątrzzakładowych o Prowadzenie książki maszyny zawierającej wszystkie istotne informacje nt. podejmowanych działań, ich charakteru i zakresu, terminu, osób je przeprowadzających i nadzorujących oraz ewentualnych wnioskach o Szkolenie stanowiskowe |
|
5. |
§ 5.1. |
Czy elementy sterownicze obrabiarek, ich liczba i rozmieszczenie są tak dobrane i usytuowane, aby nie stwarzały zagrożenia wypadkowego? |
o Przy dużej liczbie elementów sterowniczych maszyny - umieszczenie w dostępnym i widocznym miejscu jednoznacznie wyróżniającego się elementu sterowniczego do zatrzymania awaryjnego o Zachowanie odległości między elementami sterowniczymi wystarczających do wygodnej obsługi maszyny o Rozmieszczenie elementów sterowniczych poza strefami niebezpiecznymi o Zabezpieczenie elementu do uruchamiania maszyny przed przypadkowym uruchomieniem o Jednoznaczne oznakowanie elementów sterowniczych o Opisanie w instrukcji maszyny (lub stanowiskowej) układu sterowania maszyny wraz ze wskazaniem położenia poszczególnych elementów sterowniczych o Szkolenie stanowiskowe |
|
6. |
§ 5.2. |
Czy oburęczne elementy sterownicze są uruchamiane tylko poprzez jednoczesne zadziałanie obiema rękami na te elementy? |
o Urządzenie sterowania oburęcznego spełniające to wymaganie o Zastosowanie innych urządzeń ochronnych (osłon, kurtyn świetlnych, mat czułych na nacisk itp.) uniemożliwiających włożenie ręki operatora do strefy niebezpiecznej o Szkolenie stanowiskowe |
|
7. |
§ 5.3. |
Czy urządzenia ochronne są sprawne technicznie i znajdują się na wyznaczonych miejscach? |
o Regularne (codzienne) sprawdzanie urządzeń ochronnych przez operatora i informowanie nadzoru o stwierdzonych nieprawidłowościach. Powinno być to wpisane do obowiązków operatora i przekazane mu podczas instruktażu stanowiskowego o Oznakowanie właściwego położenia przenośnych urządzeń ochronnych o Opisanie w instrukcji stanowiskowej lub maszyny właściwego położenia urządzeń ochronnych o Szkolenie stanowiskowe |
|
8. |
§ 6.1. |
Czy zastosowane odpowiednie urządzenia ochronne wszędzie tam, gdzie istnieje zagrożenie bezpieczeństwa w wyniku możliwości zetknięcia się pracownika z narzędziami tnącymi, ruchomymi częściami lub przedmiotami obrabianymi? |
o Zastosowanie osłon całkowicie uniemożliwiających lub utrudniających włożenie ręki operatora do strefy niebezpiecznej o Zastosowanie urządzeń ochronnych kurtyn świetlnych, mat czułych na nacisk itp. wyłączających ruchy niebezpieczne maszyny przy zbliżeniu się operatora do strefy niebezpiecznej o Zastosowanie dostawnego mechanizmu posuwowego o Zastosowanie hamulca automatycznego o Wyposażenie ochronne maszyny w popychacze i/lub dociskacze ręczne, zwiększające odległość rąk operatora od strefy niebezpiecznej o Oznakowanie (lub barwy) ostrzegawcze o Opisanie w instrukcji maszyny (lub stanowiskowej) ryzyka związanego z możliwością zetknięcia się pracownika z narzędziami tnącymi, ruchomymi częściami lub przedmiotami obrabianymi oraz metodach postępowania w celu ochrony przed tymi zagrożeniami o Szkolenie stanowiskowe |
|
9. |
§ 6.2. |
Czy obrabiarka jest wyposażone, jeżeli przewiduje to dokumentacja techniczno-ruchowa lub instrukcja obsługi, w urządzenie do hamowania, zapewniające bezpieczne zatrzymanie zespołów roboczych, części ruchomych lub obrabianego materiału? |
o Brak konieczności hamulca (czas swobodnego zatrzymania mniej niż 10s) o Wyposażenie typowej maszyny w hamulec automatyczny zatrzymujący ją w czasie (poza maszynami o bardzo dużym momencie bezwładności elementów ruchomych) przy: - swobodnym dostępie do części ruchomych - do 10 s - braku swobodnego dostępu (obudowy, całkowite osłony stałe) - do 30 s o Opisanie w instrukcji maszyny (lub stanowiskowej) ryzyka związanego z możliwością zetknięcia się pracownika z niezatrzymanymi zespołami roboczymi, częściami ruchomymi lub obrabianym materiału oraz metodach postępowania w celu ochrony przed tymi zagrożeniami o Szkolenie stanowiskowe |
|
10. |
Czy urządzenie do hamowania jest zblokowane z napędem w taki sposób, aby uniemożliwić hamowanie przy włączonym napędzie? |
o Wymiana hamulca na właściwy o Zastosowanie samoczynny wyłączników napędu (termicznych lub przeciążeniowych) |
|
|
11. |
§ 7.1. |
Czy obrabiany materiał i narzędzia tnące są zamocowane w sposób uniemożliwiający ich wyrwanie lub zmianę położenia w czasie obróbki pod wpływem sił skrawania lub sił odśrodkowych? |
o Zastosowanie lewego gwintu w mocowaniu narzędzia tnącego na wrzecionie o Zastosowanie układu podwójnej nakrętki w mocowaniu narzędzia tnącego na wrzecionie o Podparcie materiału zapewniające stateczność podczas obróbki (stół, prowadnice wzdłużne, przykładnica – prowadnica poprzeczna) o Odpowiednie uchwyty technologiczne (kosze, pryzmy itp.) do materiału okrągłego i o nieregularnych kształtach, uniemożliwiających stateczne podparcie na płaszczyźnie o Zastosowanie dostawnego mechanizmu posuwowego o Zastosowanie dociskaczy lub zaciskaczy materiału o Opisanie w instrukcji maszyny (lub stanowiskowej) sposobów mocowania narzędzi i/lub materiału |
|
12. |
§ 7.2. |
Czy maszyna jest wyposażona w odpowiednie podpórki lub inne urządzenia zapewniające stabilność materiału, podczas obróbki materiału o znacznej długości? |
o Połączenie stołu maszyny z podajnikiem o Zastosowanie przedłużenia stołu o Zastosowanie wolnostojących podpór rolkowych o Opisanie w instrukcji maszyny (lub stanowiskowej) sposobów zapewnienia stateczności materiału o Szkolenie stanowiskowe |
|
13. |
§ 7.3. |
Czy można unieruchomić wrzeciono maszyny w celu wymiany narzędzi tnących stosowanych do obróbki materiału? |
o Zastosowanie rygla wrzeciona o Zastosowanie układu dwóch kluczy płaskich (do wrzeciona i do nakrętki wrzeciona) o Inny, bezpieczny sposób unieruchomienia wrzeciona, opisany w instrukcji |
|
14. |
§ 7.4. |
Czy narzędzia tnące zainstalowane w obrabiarkach są odpowiednio zabudowane lub osłonięte? |
o Zabudowanie narzędzi w obudowie maszyny o Zastosowanie osłon stałych niepracującej części narzędzi tnących o Zastosowanie osłon samozamykających się lub nastawnych w strefie skrawania o Zastosowanie podatnych osłon, kutryn lub innych urządzeń utrudniających dostęp lub wyłączających samoczynnie napęd maszyny po ich aktywacji o Opisanie w instrukcji maszyny (lub stanowiskowej) zasad ustawiania osłon nastawnych o Szkolenie stanowiskowe |
|
15. |
Czy narzędzia tnące zainstalowane w obrabiarkach spełniają wymagania określone w dokumentacji techniczno-ruchowej lub w instrukcji obsługi? |
o Dobór narzędzi zgodnie z instrukcja obsługi maszyny o Dobór narzędzi o prędkościach dopuszczalnych większych od prędkości obrotowej wrzeciona o W przypadku posuwu ręcznego – dobór narzędzia oznakowanych „MAN” lub spełniających wymagania normy EN 847-1 dla narzędzi do posuwu ręcznego o Dobór narzędzi o uzębieniu (kształt i rodzaj materiału) odpowiednim do rodzaju obrabianego materiału drzewnego o Dobór narzędzi o parametrach geometrycznych odpowiednich dla danej maszyny, w tym dla np. wrzeciona, osłony narzędzia i klina rozszczepiającego o Stosowanie fabrycznych tulejek redukcyjnych, w przypadku stosowania narzędzi o innej średnicy mocowania o Odpowiednie zapisy w instrukcji maszyny (lub stanowiskowej) o Szkolenie stanowiskowe |
|
|
16. |
§ 11.1.1). |
Czy pilarki tarczowe podczas obsługi są wyposażone w osłony piły? |
o Zastosowanie osłony piły w strefie roboczej narzędzia o Zastosowanie osłony niepracującej części piły |
|
17. |
§ 11.2. |
Czy pilarki tarczowe przewidziane do wzdłużnego cięcia drewna lub płyt są wyposażone w nastawny klin rozszczepiający, zabezpieczający przed zakleszczeniem lub odrzutem obrabianego przedmiotu? |
o Zastosowanie klina cechowanego do danej piły tarczowej (średnica zewnętrzna i grubość piły) o Zamocowanie klina w prawidłowym położeniu względem piły tarczowej o Zamocowanie klina zapewniające współpłaszczyznowość i niezmienność jego położenia względem piły tarczowej o Odpowiednie zapisy w instrukcji maszyny (lub stanowiskowej) o Szkolenie stanowiskowe |
|
18. |
§ 11.3. |
Czy w przypadku mocowania osłony górnej tarczy piły na klinie rozszczepiającym, średnica zewnętrzna tej tarczy, jaka może być zastosowana w pilarce zgodnie z dokumentacją techniczno-ruchową lub instrukcją obsługi, nie przekracza 315 mm? |
o Wymiana mocowania osłony np. na boczne – przy większej średnicy piły tarczowej o Wymiana piły na mniejszą – maksymalnie 315 mm o Odpowiednie zapisy w instrukcji maszyny (lub stanowiskowej) |
|
19. |
Czy w takim przypadku klin rozszczepiający jest wykonany w sposób zapewniający dostateczną wytrzymałość zamocowania osłony górnej? |
o Wymiana mocowania osłony np. na boczne – przy większej średnicy piły tarczowej o Wymiana klina na sztywniejszy o Odpowiednie zapisy w instrukcji maszyny (lub stanowiskowej) o metodzie sprawdzania wytrzymałości zamocowania osłony górnej na klinie rozszczepiającym |
|
|
20. |
§ 11.4. |
Czy pilarki tarczowe wzdłużne, jedno- i wielopiłowe, górnowrzecionowe z posuwem zmechanizowanym są wyposażone na całej szerokości w dwa rzędy zapadek przeciwodrzutowych? |
o Zastosowanie dwóch rzędów długich zapadek (przesłaniających cały otwór podawczy maszyny) umożliwiających wzajemne przesłanianie szczelin między zapadkami o Zastosowanie dodatkowej osłony |
|
21. |
Czy pilarki tarczowe wzdłużne, jedno- i wielopiłowe, górnowrzecionowe z posuwem zmechanizowanym są wyposażone na całej szerokości w osłonę ochronną służącą do wychwytywania drobnych odpadów powstających w toku procesu produkcyjnego, zainstalowaną przed zapadkami przeciwodrzutowymi? |
o Uzupełnienie brakującego fragmentu osłony o Wymiana osłony/ kurtyny o Zastosowanie dodatkowej osłony o Zastosowanie dwóch rzędów długich zapadek (przesłaniających cały otwór podawczy maszyny) umożliwiających wzajemne przesłanianie szczelin między zapadkami |
|
|
22. |
§ 12.1.2). |
Czy wkładka przepustowa piły w pilarce taśmowej jest wykonana z materiału o własnościach nieiskrzących? |
o Wymiana wkładki na wykonaną z materiału o własnościach nieiskrzących (np. z drewna, materiału drzewnego, tworzywa sztucznego lub ze stopu metali lekkich) |
|
23. |
Czy wkładka przepustowa piły w pilarce taśmowej nie jest nadmiernie zużyta? |
o Wymiana wkładki na nową |
|
|
24. |
§ 12.1.3). |
Czy szerokość szczeliny we wkładce, przez którą przechodzi piła, jest jak najmniejsza i dostosowana do wymiarów piły? |
o Wymiana wkładki na nową |
|
25. |
§ 12.1.4). |
Czy zamocowanie materiału w urządzeniu zaciskowym jest stabilne zarówno przy ruchu roboczym piły taśmowej, jak i przy ruchu powrotnym? |
o Naprawa urządzenia zaciskowego o Wymiana urządzenia zaciskowego o Zastosowanie dodatkowego zamocowania |
|
26. |
§ 12.2. |
Czy pilarki taśmowe są wyposażone w urządzenia zabezpieczające przed spadaniem piły? |
o Prowadniki szczękowe o Prowadniki rolkowe (przy piłach nienapinanych) o Prowadniki naciskowe (przy piłach napinanych) |
|
27. |
Czy pilarki taśmowe są wyposażone w urządzenia zabezpieczające przed przypadkowym ich uruchomieniem? |
o Zastosowanie niewystających z obudowy elementów sterowniczych do uruchamiania o Osłonięcie elementów sterowniczych do uruchamiania |
|
|
28. |
Czy pilarki taśmowe są wyposażone w urządzenia zabezpieczające do hamowania kół taśmowych w razie zerwania się piły? |
o Połączenie czujnika napięcia piły z automatycznym hamulcem o Monitoring obecności (ciągłości piły) - np. czujnik pojemnościowy połączony z automatycznym hamulcem |
|
|
29. |
§ 13.1.4). |
Czy tory wózków pilarek ramowych-traków są wyposażone na ich końcowych odcinkach w urządzenia zapobiegające zjechaniu wózków z torów? |
o Zastosowanie odpowiednich zderzaków na końcowych odcinkach torów o Zastosowanie hamulców wózków w pobliżu końcowych odcinków torów o Zastosowanie innych zabezpieczeń (np. linowych lub łańcuchowych ograniczników ruchu wózków |
|
30. |
§ 13. 1.5). |
Czy wszystkie mechanizmy napędowe traków znajdujących się w hali traków i w podtraczu są osłonięte w sposób uniemożliwiający dostęp do nich podczas ruchu? |
o Zastosowanie jednakowych zamków z jednym kluczem do otwierania podtacza i uruchamiania traka o Zastosowanie drzwi blokujących z ryglowaniem |
|
31. |
§ 13.1.8). |
Czy podtracze jest ogrodzone? |
o Ogrodzenie podtacza
|
|
32. |
§ 13.1.10). |
Czy drzwi podtracza są zblokowane z obwodem zasilania traka w taki sposób, aby otwarcie ich powodowało zatrzymanie pracy traka? |
o Zastosowanie drzwi blokujących |
|
33. |
§ 13.2. |
Czy w pilarkach ramowych typu pionowego zostały zastosowane osłony wszystkich poruszających się elementów, poza walcami posuwowymi? |
o Zastosowanie osłon (zwykle stałych dystansujących – wykonanych z siatki stalowej)
|
|
34. |
§ 13.3. |
Czy osłony, o których mowa w ust. 2, są zblokowane z napędem pilarek? |
o Zastosowanie drzwi blokujących |
|
35. |
§ 14.3. |
Czy strugarki grubiarki są wyposażone po obu stronach w osłonę wału nożowego? |
o Zabudowanie wału nożowego wewnątrz obudowy strugarki grubiarki o Wykonanie dodatkowych osłon tunelowych w przypadku dostępu do wału nożowego |
|
36. |
Czy strugarki grubiarki są wyposażone urządzenie przeciwodrzutowe po stronie podawczej? |
o Wyposażenie strugarki grubiarki w urządzenie zapadkowe wieloostrzowe o Wyposażenie strugarki grubiarki w urządzenie zapadkowe jednoostrzowe |
|
|
37. |
§ 15. |
Czy strugarki wyrówniarki są wyposażone w urządzenie do hamowania napędu, sterowane samoczynnie lub dźwignią nożną? |
o Brak konieczności podejmowania działań w przypadku czasu swobodnego zatrzymywania krótszego niż 10 sekund o Wyposażenie strugarki w hamulec automatyczny, gdy czas swobodnego zatrzymania jest dłuższy, niż 10 s o Wyposażenie strugarki w hamulec nożny, gdy czas swobodnego zatrzymania jest dłuższy, niż 10 s, a wprowadzenie hamulca automatycznego mogłoby spowodować modyfikację maszyny |
|
38. |
§ 16.1. |
Czy osłony nieużywanych zespołów roboczych obrabiarek kombinowanych znajdują się w położeniach ochronnych? |
o Zapewnienie kompletu osłon i przewidzenie miejsca do ich przechowywania o Oznakowanie informacyjne przy zespołach roboczych o Odpowiednie zapisy w instrukcji maszyny (lub stanowiskowej) dotyczące osłaniania niepracujących zespołów roboczych o Szkolenie stanowiskowe |
|
39. |
§ 17.1. |
Czy podczas obsługi frezarek pionowych dolnowrzecionowych osłony całkowicie zakrywają niepracującą część narzędzia tnącego? |
o Uzupełnienie osłony górnej o dodatkową osłonę – klapkę zamykającą dostęp z góry do wrzeciona o Odpowiednie zapisy w instrukcji maszyny (lub stanowiskowej) o niewyeliminowanym ryzyku związanym z możliwością dostępu do strefy niebezpiecznej i właściwych metodach postępowania o Szkolenie stanowiskowe |
|
40. |
§ 17.2. |
Czy podczas obsługi frezarek pionowych górnowrzecionowych osłona znajdująca się ponad obrabianym materiałem całkowicie zakrywa uchwyt i część narzędzia tnącego? |
o Zastosowanie odpowiedniej osłony o Zastosowanie dostawnego mechanizmu posuwowego o Zastosowanie grzebieni dociskowych o Zastosowanie uchwytu – szablonu o Zastosowanie dodatkowej osłony mocowanej sciskami do prowadnic frezarki o Odpowiednie zapisy w instrukcji maszyny (lub stanowiskowej) o metodach postępowania w celu ochrony przed kontaktem z narzędziem tnącym frezarki o Szkolenie stanowiskowe |
|
41. |
§ 18.1 |
Czy dłutarki łańcuszkowe są wyposażone w urządzenie zabezpieczające przed przypadkowym uruchomieniem dłuta w czasie ruchu suportu? |
o Mechaniczna lub elektryczna blokada zabezpieczająca przed przypadkowym uruchomieniem dłuta w czasie ruchu suportu o Odpowiednie zapisy w instrukcji maszyny (lub stanowiskowej) o ryzyku związanym z możliwością przypadkowego uruchomienia dłuta w czasie ruchu suportu i metodach postępowania w celu ochrony w tej sytuacji zagrożenia o Szkolenie stanowiskowe |
|
42. |
§ 18.2 |
Czy dłutarki łańcuszkowe są wyposażone w osłonę całkowicie zakrywającą koło napędowe i niepracującą część dłuta łańcuszkowego? |
o Uzupełnienie lub naprawa osłony o Zastosowanie nowej osłony spełniającej wymagania o Osłonięcie całej strefy niebezpiecznej np. przeźroczystą osłoną zblokowana z napędem dłutarki |