1. Maszyny nowe
  2. Informacje ogólne
  3. Procedura oceny zgodności

A. Dąbrowski

Charakterystyka procedur oceny zgodności wg dyrektywy 2006/42/WE i zasad stosowania RfU Organizacji Jednostek Notyfikowanych ds. Maszyn.


 

Spis treści

1. Wstęp. 3

2. Definicje. 5

3. Obowiązki producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela. 7

4. Zawartość dokumentacji technicznej przygotowanej przez producenta. 8

5. Oznakowanie maszyny. 9

6. Instrukcja obsługi maszyny. 10

7. Deklaracja zgodności WE.. 12

8. Procedury oceny zgodności maszyn. 13

9. Oznakowanie „CE” maszyny. 17

10. Zastosowanie norm zharmonizowanych w ocenie zgodności maszyn z zasadniczymi wymaganiami bezpieczeństwa i higieny pracy. 18

11. Ocena zgodności dla maszyny nieukończonej 19

12. Zasady stosowania RfU Organizacji Jednostek Notyfikowanych ds. Maszyn. 22

13. Bibliografia. 27

 

 

1. Wstęp

Dyrektywy Europejskie Nowego i Globalnego Podejścia (tzw. dyrektywy ekonomiczne) dotyczą odpowiedzialności producentów, którzy wprowadzają do obrotu lub oddają do użytku wyroby podlegające tym dyrektywom. Przykłady ww. dyrektyw podano w tabeli 1.

Tablica 1. Wybrane dyrektywy ekonomiczne UE

Dyrektywa

numer

symbol

przedmiot

2006/42/WE

MD

maszyny i elementy bezpieczeństwa

2006/95/WE

LVD

sprzęt elektryczny niskiego napięcia

2004/108/WE

EMC

kompatybilność energetyczna

87/404/EWG

90/488/EWG

93/68/EWG

SPV

proste zbiorniki ciśnieniowe

94/9/WE

ATEX

wyposażenie
używane
w przestrzeniach zagrożonych
wybuchem

2000/14/WE

NOISA

emisja hałasu w środowisku przez urządzenia przeznaczone do użytku poza pomieszczeniami

Zazwyczaj wyroby zasilane energią elektryczną powinny być zgodne z wymaganiami dyrektywy niskonapięciowej (LVD). Jednak praktyka ta w przypadku maszyn uległa zmianie i uznano, że ich bezpieczeństwo elektryczne jest zapewnione wtedy gdy są spełnione wymagania dyrektywy maszynowej. Zazwyczaj maszyny powinny spełniać oprócz dyrektywy maszynowej także inne dyrektywy, które ich dotyczą. Pilarka tarczowa do drewna, która może być użytkowana także na otwartym terenie powinna spełniać wymagania dyrektyw (tab. 1): MAD, NOISE, EMC a kabina do malowania: MAD
i ATEX.

Przyjęcie przez Parlament Europejski i Radę UE w dniu 17 maja 2006 r. dyrektywy nr 2006/42/WE [1] w sprawie maszyn, miało na celu: umożliwienie swobodnego przepływu maszyn w ramach rynku wewnętrznego oraz harmonizację na szczeblu UE wymagań w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa w odniesieniu do projektowania i budowy maszyn. Na państwa członkowskie nałożono obowiązek dotyczący zapewnienia właściwego stosowania, określonych w tej dyrektywie, wymagań w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa osób. Dyrektywa maszynowa 2006/42/WE określa zasadnicze wymagania bezpieczeństwa w odniesieniu do umieszczanych na rynku Unii Europejskiej maszyn w sensie ścisłym (podstawowym), a także w odniesieniu do wyposażenia wymiennego, elementów bezpieczeństwa, osprzętu do podnoszenia, łańcuchów, lin i pasów, odłączalnych urządzeń do mechanicznego przenoszenia napędu oraz maszyn nieukończonych. Jednocześnie nakłada na producentów tych wyrobów odpowiedzialność za zapewnienie bezpieczeństwa ich użytkowania. Odpowiedzialność ciążyć może także na pozostałych podmiotach uczestniczących w łańcuchu dostaw tych wyrobów – tj. upoważnionych przedstawicielach producentów, importerach czy dystrybutorach. Każda maszyna, która jest wprowadzana do obrotu w Unii Europejskiej musi spełniać zasadnicze wymagania bezpieczeństwa. Oznacza to, że musi być ona zgodna z odpowiednimi wymaganiami dyrektywy. Ocena zgodności z dyrektywą jest to więc działanie mające wykazać, że dana maszyna, urządzenie lub inny wyrób albo proces ich wytwarzania jest zgodny z wymaganiami zasadniczymi określonymi w tej dyrektywie. W celu osiągnięcia przez producentów zgodności z wymaganiami zasadniczymi muszą oni:

  • zidentyfikować stosowne dyrektywy,
  • zidentyfikować stosowne normy zharmonizowane
  • zastosować w procesie projektowania maszyny normy typu C (korzystając, na ich podstawie, z domniemania zgodności maszyny z wymaganiami zasadniczymi dyrektywy) lub wymagania zasadnicze (uwzględniając własne rozwiązania lub określone w innych normach)
  • sprawdzić (samodzielnie lub z udziałem jednostki notyfikowanej) zgodność z wymaganiami zasadniczymi
  • udokumentować zgodność maszyny poprzez zebranie odpowiedniej dokumentacji techniczno-konstrukcyjnej
  • przygotować deklarację zgodności WE
  • umieścić oznakowanie CE na maszynie
  • dostarczyć instrukcję obsługi, wraz z deklaracją zgodności, użytkownikowi

2. Definicje

W związku z prowadzeniem procesu oceny zgodności wg dyrektywy 2006/42/WE zastosowanie maja poniżej wymienione podstawowe terminy.

Autoryzacja – zakwalifikowanie przez ministra lub kierownika urzędu centralnego, właściwego ze względu na przedmiot oceny zgodności, zgłaszającej się jednostki lub laboratorium do procesu notyfikacji [2].

Certyfikacja – działanie jednostki certyfikującej, wykazujące, że należycie zidentyfikowany wyrób lub proces jego wytwarzania są zgodne z zasadniczymi lub szczegółowymi wymaganiami [2].

Certyfikat zgodności – dokument wydany przez notyfikowaną jednostkę certyfikującą potwierdzający, że wyrób i proces jego wytwarzania są zgodne z zasadniczymi wymaganiami [2].

Deklaracja zgodności - oświadczenie producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela, stwierdzające na jego wyłączną odpowiedzialność, że wyrób jest zgodny z zasadniczymi wymaganiami [2].

Dyrektywy nowego podejścia – dyrektywy Wspólnoty Europejskiej, uchwalone zgodnie z  zasadami zawartymi w uchwale Rady Unii Europejskiej z dnia 7 maja 1985 r., w sprawie nowego podejścia do harmonizacji technicznej oraz normalizacji [2].

Jednostka certyfikująca – jednostka niezależna od producenta, jego upoważnionego przedstawiciela lub importera, dokonująca certyfikacji [2].

Maszyna [1]

a)     zespół, wyposażony lub przeznaczony do wyposażenia
w mechanizm napędowy inny niż bezpośrednio wykorzystujący siłę mięśni ludzkich lub zwierzęcych, składający się ze sprzężonych części lub elementów, z których przynajmniej jedna jest ruchoma, połączonych w całość mającą konkretne zastosowanie

b)     zespół, o którym mowa w pkt a), bez elementów przeznaczonych do jego podłączenia w miejscu pracy lub do podłączenia do źródeł energii i napędu

c)      zespół, o którym mowa w pkt a) i b), gotowy do zainstalowania i zdolny do funkcjonowania jedynie po zamontowaniu na środkach transportu lub zainstalowaniu w budynku lub na konstrukcji

d)     zespoły maszyn, o których mowa w pkt a) – c), lub maszyny nieukończone, które w celu osiągnięcia określonego efektu końcowego zostały zestawione i są sterowane w taki sposób, że działają jako zintegrowana całość

e)     zespół sprzężonych części lub elementów, z których przynajmniej jeden jest ruchomy, połączony w całość, przeznaczony do podnoszenia ładunków, którego jedynym źródłem mocy jest bezpośrednie wykorzystanie siły mięśni ludzkich.

Maszyna nieukończona - zespół, który jest prawie maszyną, ale nie może samodzielnie służyć do konkretnego zastosowania. Układ napędowy jest maszyną nieukończoną. Jedynym przeznaczeniem maszyny nieukończonej jest włączenie do lub połączenie z inną maszyną lub inną maszyną nieukończoną lub wyposażeniem, tworząc w ten sposób maszynę, do której ma zastosowanie dyrektywa 2006/42/WE [1]

Element bezpieczeństwa – element, który służy do spełnienia funkcji bezpieczeństwa oraz który jest wprowadzany do obrotu oddzielnie, oraz którego uszkodzenie lub nieprawidłowe działanie zagraża bezpieczeństwu osób, oraz nie jest niezbędny do działania maszyny lub można go zastąpić zwykłymi elementami tak, aby sprzęt roboczy mógł działać. Są to zatem wszelkiego rodzaju osłony, urządzenia ochronne i zabezpieczające wprowadzane do obrotu lub użytkowania samodzielnie, tj. nie wspólnie z maszyną. Orientacyjny wykaz elementów bezpieczeństwa podano załączniku V do dyrektywy 2006/42/WE [1]

Producent maszyn - osoba fizyczna lub prawna, która projektuje lub produkuje maszyny lub maszyny nieukończone objęte dyrektywą i jest odpowiedzialna za zgodność maszyny lub maszyny nieukończonej z dyrektywą 2006/42/WE, mając na uwadze jej wprowadzenie do obrotu, pod własną nazwą lub znakiem towarowym lub do własnego użytku. W razie braku producenta odpowiadającego powyższej definicji za producenta uważana jest osoba fizyczna lub prawna, która wprowadza do obrotu lub oddaje do użytku maszyny lub maszyny nieukończone objęte dyrektywą 2006/42/WE [1].

Upoważniony przedstawiciel – osoba fizyczna lub prawna albo jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, mająca siedzibę na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, upoważniona przez producenta na piśmie do działania w jego imieniu [2].

Notyfikacja – zgłoszenie Komisji Europejskiej i państwom członkowskim UE jednostek certyfikujących i kontrolujących oraz autoryzowanych laboratoriów właściwych do wykonywania czynności określonych w procedurach oceny zgodności [2].

Normy zharmonizowane – normy europejskie opracowane i zatwierdzone przez europejskie organizacje normalizacyjne na podstawie mandatu udzielonego przez Komisję Europejską, których numery i tytuły zostały opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej [2].

Oddanie do użytku – pierwsze na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państwa członkowskiego EFTA – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, zgodne z przeznaczeniem użycie wyrobu, który nie został wprowadzony do obrotu [2].

Oznakowanie zgodności – oznakowanie potwierdzające zgodność wyrobu z wymaganiami zasadniczymi [2].

Wprowadzenie do obrotu – udostępnienie   przez  producenta, jego  upoważnionego przedstawiciela lub importera, nieodpłatnie albo za opłatą, po raz pierwszy na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, wyrobu w celu jego używania lub dystrybucji [2].

Zasadnicze wymagania – wymagania w zakresie cech wyrobu, jego projektowania lub wytwarzania, określone w dyrektywach nowego podejścia [2].

Znak bezpieczeństwa – znak utworzony przez kombinację kształtu geometrycznego, barwy i symbolu graficznego lub obrazkowego (piktogramu) albo tekstu, przekazujący określoną informację związaną z bezpieczeństwem lub jego zagrożeniem [3].

3. Obowiązki producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela

Zgodnie z wymaganiami dyrektywy 2006/42/WE producent lub jego upoważniony przedstawiciel powinien zapewnić i udokumentować zgodność maszyny z dotyczącymi jej wymaganiami zasadniczymi.

Przed wprowadzeniem maszyny do obrotu lub oddaniem jej do użytku ma:

·           zapewnić, że spełnia ona odpowiednie zasadnicze wymagania w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia. W tym celu ma zapewnić aby w procesie projektowania maszyny (biorąc pod uwagę przyjęte ograniczenia, dotyczące jej parametrów oraz dokonany podział zadań między maszynę i jej operatora) uwzględnione zostały wszystkie stwarzane zagrożenia oraz wymagania zasadnicze, ujęte w wymienionych aktach prawnych, których stosowanie zapewni dostateczne zmniejszenie ryzyka

·           zapewnić, że dostępna jest dokumentacja techniczna (zał. VII do dyrektywy)

·           dostarczyć niezbędne informacje, w szczególności instrukcję maszyny (zał. 1 pkt 1.7.4 dyrektywy)

·           przeprowadzić właściwe procedury oceny zgodności (zał. VIII, IX i X dyrektywy)

·           sporządzić deklarację zgodności WE i zapewnić, jej dołączenie do maszyny (zał. II dyrektywy)

·           umieścić oznakowanie CE na maszynie (zał. III dyrektywy).

Producent lub jego upoważniony przedstawiciel powinien zapewnić dostarczenie maszyny spełniającej postanowienia dyrektywy 2006/42/WE i innych odnoszących się do niej dyrektyw nowego podejścia, wraz z:

·           deklaracją zgodności wg podanego wcześniej zakresu

·           pełnym oznakowaniem (w tym CE) wg podanych wcześniej wymagań

·           instrukcją obsługi (DTR) wg podanych wcześniej wymagań

·           podstawowym wyposażeniem specjalnym i osprzętem, który umożliwia jej regulację, konserwację i użytkowanie bez stwarzania zagrożeń.

4. Zawartość dokumentacji technicznej przygotowanej przez producenta

Producent powinien zgromadzić dokumentację wytwarzanych maszyn zawierającą zgodnie z lit. A zał. VII do dyrektywy [1]:

• ogólny opis maszyny

• rysunek zestawieniowy wraz ze schematami obwodów sterowania

• rysunki szczegółowe elementów mających wpływ na bezpieczeństwo i ochronę zdrowia wraz z dołączonymi obliczeniami i wynikami badań (pomiarów, analiz, sprawdzeń itp.), niezbędne do sprawdzenia zgodności maszyny z zasadniczymi wymaganiami w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia

• dokumentację oceny ryzyka zawierającą:

– wykaz zasadniczych wymagań w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia zastosowanych podczas projektowania maszyny

– opis środków zastosowanych do wyeliminowania zidentyfikowanych zagrożeń stwarzanych przez maszynę lub zmniejszenia ryzyka oraz wskazania ryzyka resztkowego związanego z maszyną

• wykaz stosowanych norm i specyfikacji (wymagań) technicznych

• kopię instrukcji maszyny

• sprawozdania (raporty) zawierające wyniki wszystkich badań

• inne raporty techniczne, certyfikaty i atesty przekazane przez kompetentne jednostki lub laboratoria oraz wymagane atesty dostawców materiałów i elementów

• deklarację włączenia wmontowanej maszyny nieukończonej z odpowiednią instrukcją jej montażu – jeśli ma to zastosowanie

• kopie deklaracji zgodności WE maszyn lub innych wyrobów włączonych do maszyny – jeśli ma to zastosowanie

• kopię deklaracji zgodności WE

• w przypadku produkcji seryjnej: opis czynności podjętych w celu zapewnienia, że maszyna pozostaje zgodna z zasadniczymi wymaganiami w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia;

Dokumentacja ta powinna być przechowywana przez 10 lat od zakończenia produkcji maszyny.

5. Oznakowanie maszyny

Wszystkie maszyny powinny być oznakowane w sposób widoczny, czytelny i trwały. Powinno ono, zgodnie pkt. 1.7.3 zał. I do dyrektywy [1], zawierać co najmniej:

• nazwę i pełny adres producenta oraz jego upoważnionego przedstawiciela (jeśli występuje)

• określenie maszyny (zazwyczaj nazwa maszyny; zaleca się zachowanie zgodności z normą zharmonizowaną)

• oznakowanie CE

• oznaczenie serii lub typu maszyny

• numer seryjny (jeżeli taki występuje),

• rok budowy maszyny rozumiany jako rok ukończenia jej produkcji:

- ukończenie procesu produkcji w zakładzie producenta następuje najpóźniej w momencie opuszczenia zakładu przez maszynę w celu dostarczenia do importera, dystrybutora lub użytkownika

- w przypadku finalnego montażu u użytkownika proces ten kończy się w chwili zakończenia montażu i osiągnięcia gotowości do pracy (zakazane jest anty- lub postdatowanie)

• oznaczenie maszyn przewidzianych do użytkowania w przestrzeni zagrożonej wybuchem

• informacje pełne, dotyczące typu maszyny oraz niezbędne do zapewnienia bezpieczeństwa użytkowania (np.: maksymalna prędkość elementów obrotowych, maksymalna średnica stosowanych narzędzi, masa maszyny i jej części przenoszonych podczas użytkowania za pomocą urządzeń podnoszących, dodatkowe informacje podane w pkt 3.6.2, 4.3.2, 4.3.3 i 6.5 zał. I do dyrektywy [1]).

6. Instrukcja obsługi maszyny

Wymagania dotyczące instrukcji obsługi dla wszystkich maszyn zawarte są w pkt. 1.7.4. zał. I do dyrektywy [1]. Instrukcja powinna zawierać:

· nazwę i pełny adres producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela

· dane zamieszczone w oznakowaniu, z wyłączeniem numeru seryjnego

· deklarację zgodności WE lub dokument przedstawiający jej treść,

· ogólny opis maszyny

· rysunki, schematy, opisy i objaśnienia niezbędne do użytkowania, konserwacji i naprawy maszyny oraz sprawdzania prawidłowości jej działania

· opis stanowiska lub stanowisk pracy, które mogą zajmować operatorzy

· opis zastosowania zgodnego z przeznaczeniem

· ostrzeżenia dotyczące niedozwolonych sposobów użytkowania

· instrukcje montażu, instalowania i podłączenia, zawierające rysunki, schematy

· informacje dotyczące instalacji i montażu, mające na celu zmniejszenie hałasu lub drgań

· informacje dotyczące oddania do użytku i eksploatacji oraz, jeśli to niezbędne, instrukcje dotyczące szkolenia operatorów

· informacje dotyczące istniejącego ryzyka (resztkowego)

· informacje dotyczące środków ochronnych, jakie musi zastosować użytkownik we właściwych przypadkach, łącznie z dostarczeniem środków ochrony indywidualnej

· podstawowe charakterystyki stosowanych narzędzi

· warunki, w jakich maszyna spełnia wymagania stateczności podczas użytkowania, transportu, montażu, postoju, badań i przewidywanych awarii

· informacje określające bezpieczne warunki transportu, przenoszenia i przechowywania z podaniem masy maszyny i masy jej części, jeżeli mają one być transportowane osobno

· sposób postępowania w razie wypadku lub awarii; jeżeli w maszynie zastosowano funkcję blokowania, należy podać sposoby bezpiecznego odblokowania

· opis czynności regulacyjnych i konserwacyjnych, jakie powinien wykonać użytkownik oraz zapobiegawcze środki konserwacji (wykaz regularnie sprawdzanych elementów i części, częstość sprawdzeń, wyposażenie kontrolne, kryteria wymiany lub naprawy oraz warunki bezpieczeństwa podczas wymiany, a także dostęp w przypadku wyjątkowych napraw)

· instrukcje zapewniające bezpieczeństwo przeprowadzania regulacji i konserwacji, w tym środki ochronne, jakie należy podjąć w trakcie tych czynności

· specyfikacje części zamiennych, jakie mają być użyte, jeżeli mają one wpływ na zdrowie i bezpieczeństwo operatorów

· informacje dotyczące emitowanego hałasu i dane na temat wartości rzeczywistych podanych niżej parametrów, określonych w wyniku pomiarów wykonanych na danej maszynie lub technicznie porównywalnych:

- równoważnego poziomu ciśnienia akustycznego na stanowisku pracy, skorygowanego charakterystyką A, gdy przekracza on 70 dB (A). Jeżeli poziom dźwięku nie przekracza 70 dB (A), należy to potwierdzić w instrukcji

- szczytowej chwilowej wartości ciśnienia akustycznego na stanowiskach pracy, skorygowanej charakterystyką C, gdy przekracza ona 63 Pa (130 dB) w stosunku do 20 Pa

- poziomu mocy akustycznej maszyny, w przypadku gdy równoważny poziom ciśnienia akustycznego na stanowiskach pracy, skorygowany charakterystyką A, przekracza 80 dB (A).

Dla poszczególnych grup maszyn należy zamieścić również dodatkowo informacje podane w pkt. 2.2.1.1, 2.2.2.2, 3.6.3, 4.4 zał. 1 dyrektywy [1].

Instrukcja powinna być sporządzona w co najmniej jednym z 23 oficjalnych języków państw członkowskich UE i mieć napis „Instrukcja oryginalna” (w języku danej wersji)

na wersji lub wersjach językowych zweryfikowanych przez producenta lub upoważnionego przedstawiciela. Jeżeli taka instrukcja nie istnieje w oficjalnym języku lub językach państwa członkowskiego, w którym maszyna będzie użytkowana, tłumaczenie na ten język lub języki powinno zostać dostarczone przez producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela lub przez osobę wprowadzającą tę maszynę na dany obszar językowy. Instrukcja taka powinna mieć napis „Tłumaczenie instrukcji oryginalnej”. Wyposażenie maszyny wprowadzanej do obrotu lub oddawanej do użytkowania w „Instrukcję oryginalną” oraz (jeżeli ma to zastosowanie) w „Tłumaczenie instrukcji oryginalnej”, umożliwia użytkownikowi sprawdzenie jej sformułowań w przypadku wątpliwości. W uzasadnionych przypadkach instrukcja konserwacji maszyny przez wyspecjalizowany personel zatrudniony (wyznaczony i upoważniony) przez producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela może być napisana tylko w języku, którym posługuje się ten personel (instrukcje dla personelu użytkownika nie są objęte tym wyjątkiem).

7. Deklaracja zgodności WE

Deklaracja zgodności wystawiana jest przez producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela w językach identycznych jak instrukcja obsługi. Musi zostać dołączona do maszyny przed wprowadzeniem jej do obrotu lub oddaniem do użytkowania.

Deklaracja ta zgodnie z lit. A zał. II do dyrektywy [1] zawiera:

· nazwę i pełny adres producenta lub upoważnionego przedstawiciela

· nazwisko i adres osoby mającej miejsce zamieszkania w UE, upoważnionej do przygotowania dokumentacji technicznej (osoby fizycznej lub prawnej, z siedzibą w UE, której producent powierzył zadanie skompletowania i udostępnienia odpowiednich elementów dokumentacji technicznej w odpowiedzi na wniosek ze strony organu nadzoru rynku jednego z państw członkowskich). Należy zwrócić uwagę, że osoba ta nie jest odpowiedzialna za projektowanie, wykonanie i ocenę zgodności maszyny, naniesienie oznakowania CE lub wystawienia deklaracji zgodności. Każdy producent maszyny musi wskazać taką osobę:

- w przypadku producenta mającego siedzibę we Wspólnocie, osobą taką może być sam producent, upoważniony przedstawiciel, osoba kontaktowa spośród personelu (np. podpisująca deklarację zgodności albo inna osoba fizyczna lub prawna, której producent powierzył to zadanie)

- w przypadku producenta spoza Wspólnoty może to być każda osoba fizyczna lub prawna, której producent powierzył to zadanie, a także upoważniony przedstawiciel – niezależnie od innych zadań

· pełną identyfikację maszyny (dane maszyny powinny być takie jak naniesione na maszynę, ale w pełnej wersji):

- maszyna musi być jednoznacznie zidentyfikowana a zasadą jest podawanie numeru fabrycznego,

- dla maszyn produkowanych w dużych seriach można wystawić jedną deklarację zgodności dla całej serii lub partii, ale wtedy należy podawać zakres objęty deklaracją lub wystawiać deklaracje dla każdej z tych maszyn

· oświadczenie, że maszyna zapewnia zgodność z dyrektywą maszynową i innymi dotyczącymi jej dyrektywami

· nazwę adres i numer identyfikacyjny jednostki notyfikowanej, która zatwierdziła system pełnego zapewnienia jakości

· nazwę adres i numer identyfikacyjny jednostki notyfikowanej, która przeprowadziła badanie typu WE, oraz numer świadectwa badania typu WE

· zgodność z normami zharmonizowanymi i innymi, jeśli wykorzystano w procesie oceny zgodności (przyjmuje się, że wskazane normy zastosowano w całości, w innym przypadku należy podać niezastosowane postanowienia)

· imię, nazwisko i podpis osoby uprawnionej

· miejsce i datę sporządzenia.

8. Procedury oceny zgodności maszyn

Do oceny zgodności maszyn z wymaganiami zasadniczymi dyrektywy maszynowej [1] ustanowiono procedury w rozróżnieniu na maszyny ujęte i nieujęte w zał. IV do dyrektywy [1]. Do maszyn nieujętych w załączniku producent lub jego upoważniony przedstawiciel stosuje procedurę oceny zgodności połączoną z kontrolą wewnętrzną wytwarzania maszyny, przewidzianą w zał. VIII do dyrektywy [1].

Drugą grupę stanowią maszyny ujęte w załączniku IV dyrektywy, których ocenę zgodności z zasadniczymi wymaganiami może przeprowadzić sam producent lub, w szczególnych przypadkach (np. braku normy zharmonizowanej lub całkowitej lub częściowej niezgodności maszyny z taką normą) producent z udziałem jednostki notyfikowanej. Zgodnie z załącznikiem IV kategorie maszyn, do których ma zastosowanie jedna z procedur oceny zgodności, to m.in. pilarki tarczowe do cięcia drewna lub mięsa i podobnych materiałów, strugarki wyrówniarki i strugarki grubiarki do obróbki drewna, maszyny do robót podziemnych lokomotywy i wózki hamulcowe oraz hydrauliczne obudowy zmechanizowane, podnośniki do obsługi pojazdów, urządzenia do podnoszenia osób lub osób i towarów, stwarzające ryzyko upadku z wysokości większej niż 3 m, przenośne maszyny montażowe i inne udarowe uruchamiane za pomocą nabojów, urządzenia ochronne przeznaczone do wykrywania obecności osób.

Szczególne znaczenie dla zapewnienia bezpieczeństwa maszyn mają procedury oceny zgodności, które muszą przeprowadzić producenci maszyn wymienionych w załączniku IV. W szczególności należy zwrócić uwagę na te procedury, które muszą być przeprowadzone z udziałem jednostki notyfikowanej – tj. badanie typu WE (wg załącznika IX) oraz procedurę pełnego zapewnienia jakości (przewidzianą w załączniku X). Wszystkie maszyny podlegają tzw. ocenie zgodności. Ocena zgodności może być połączona z kontrolą wewnętrzną na etapie wykonania maszyny, może to być badanie typu WE (badanie określonego typu maszyny przez jednostkę upoważnioną) albo tzw. pełne zapewnienie jakości (wówczas, gdy jednostka notyfikowana ocenia i zatwierdza system jakości producenta maszyn oraz monitoruje jego stosowanie).

Ocena zgodności połączona z kontrolą wewnętrzną na etapie wykonania maszyny jest procedurą, zgodnie z którą producent (albo jego upoważniony przedstawiciel) zapewnia i oświadcza, że dana maszyna spełnia wymagania zasadnicze. Producent musi przeprowadzić m.in. odpowiednie badania i próby części składowych, osprzętu lub gotowych maszyn, aby ustalić, czy ich projekt lub wykonanie pozwalają na bezpieczny montaż i oddanie maszyny do użytku. Sprawozdania i wyniki tych badań podlegają włączeniu do dokumentacji technicznej. Dokumentacja techniczna powinna być dostępna przez okres przynajmniej 10 lat od daty produkcji maszyny, a w przypadku produkcji seryjnej - od daty wyprodukowania ostatniego egzemplarza.

Badanie typu WE jest procedurą, według której jednostka notyfikowana bada, stwierdza i zaświadcza, że reprezentatywny model maszyny ("typ"), spełnia wymagania zasadnicze. Badanie typu WE przez jednostkę notyfikowaną następuje na wniosek producenta, który do wniosku załącza dokumentację techniczną oraz egzemplarz maszyny, której typ będzie badany przez jednostkę notyfikowaną. Jeżeli badanie wykaże, że dany typ maszyny spełnia wymagania zasadnicze, jednostka notyfikowana wydaje składającemu wniosek “certyfikat badania typu WE”. Producent i jednostka notyfikowana mają obowiązek przechowywać kopię tego certyfikatu, dokumentacji technicznej i wszystkich odpowiednich dokumentów przez 15 lat od daty wydania certyfikatu. Producent ma obowiązek informować jednostkę notyfikowaną o wszelkich zmianach wprowadzanych do zatwierdzonego typu i przestrzegać, by produkowana maszyna była zgodna z aktualnym stanem wiedzy technicznej. Badanie typu WE jest więc procedurą, według której jednostka notyfikowana bada, stwierdza i zaświadcza, że reprezentatywny model maszyny spełnia wymagania zasadnicze.

Pełne zapewnienie jakości jest procedurą, zgodnie z którą jednostka notyfikowana ocenia i zatwierdza system jakości producenta maszyn określonych w załączniku IV do dyrektywy [1] oraz monitoruje jego stosowanie. Producent musi posiadać zatwierdzony, podlegający nadzorowi, system jakości w odniesieniu do projektu, wytwarzania, końcowej kontroli i badań, stosownie do wymagań. Na podstawie posiadanego certyfikatu producent przekazuje nabywcy maszyny pisemną deklarację zgodności. W deklaracji producent zapewnia i oświadcza, że dana maszyna odpowiada typowi opisanemu w procedurze badania typu WE. Na potwierdzenie tego wytwórca dodatkowo oznakowuje maszynę znakiem zgodności CE. Na rysunku 1 przedstawiono procedury oceny zgodności WE maszyn wg dyrektywy 2006/42/WE. Przy wyborze procedur oceny należy kierować się zarówno omówionymi zasadami, jak i kompetencyjnymi możliwościami personelu. Producent może zawsze z własnej woli zwrócić się do jednostki zewnętrznej, najlepiej notyfikowanej w odpowiednim obszarze dyrektywy maszynowej, o przeprowadzenie badań i oceny lub tylko o konsultacje.

Rysunek 1. Procedury oceny zgodności WE maszyn wg dyrektywy 2006/42/WE

9. Oznakowanie „CE” maszyny

Umieszczając oznakowanie CE na maszynie, producent deklaruje zgodność ze wszystkimi mającymi zastosowanie dyrektywami. Innymi słowy, oznakowanie CE jest wizualnym sygnałem dla kupującego i odpowiednich władz, że została ona  zaprojektowana, wyprodukowana i przebadana w zakresie spełnienia wymagań dyrektyw oraz że istnieje osoba odpowiedzialna za wprowadzenie maszyny do obrotu. Oznakowanie CE nie może być umieszczone na wyrobie przed zakończeniem procedury oceny zgodności i weryfikacji zgodności wyrobu ze wszystkimi postanowieniami odpowiednich dyrektyw. Nanoszący oznakowanie CE potwierdza na własną odpowiedzialność, że maszyna spełnia przepisy dotyczących ją dyrektyw Unii Europejskiej, w tym dyrektywy maszynowej. Podczas umieszczania oznakowania CE należy spełnić następujące zasady (określone w załączniku III dyrektywy 2006/42/WE):

  • oznakowanie CE składa się z liter w stylistyce graficznej i z zachowaniem proporcji podanych w załączniku III
  • oznakowanie nie powinno być mniejsze niż 5 mm (w przypadku maszyn o niewielkich rozmiarach dopuszcza się odstępstwo)
  • oznakowanie powinno być umieszczone w bezpośredniej bliskości nazwy producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela, przy użyciu tej samej techniki druku
  • w przypadku zastosowania procedury pełnego zapewnienia jakości oznakowanie CE należy umieszczać z numerem identyfikacyjnym jednostki notyfikowanej

Wyrób nie może być oznakowany symbolem CE, jeśli nie jest objęty dyrektywą wymagającą umieszczenia takiego oznaczenia. Obowiązek umieszczenia oznakowania CE dotyczy wszystkich wyrobów, które są objęte dyrektywami przewidującymi takie oznakowanie i które mają być wprowadzone na rynek Unii. Dotyczy to także wyrobów, które wprowadzane są do użytku na tym rynku po raz pierwszy. Znak CE musi być umieszczony na:

  • wszystkich nowych wyrobach, wyprodukowanych w państwach członkowskich lub państwach trzecich,
  • wszystkich wyrobach używanych i wyrobach z drugiej ręki importowanych z państw trzecich
  • istotnie zmodyfikowanych wyrobach podlegających dyrektywom jako wyroby nowe.

Producent posiadający siedzibę na terenie UE lub poza nią jest osobą ostatecznie odpowiedzialną za zgodność wyrobu z postanowieniami dyrektywy i za umieszczenie oznakowania CE. Do realizacji tego zobowiązania wytwórca może wyznaczyć pełnomocnego (upoważnionego) przedstawiciela z siedzibą we Wspólnocie.

Znak CE nie może być usunięty z wyrobu bez pozostawienia śladów, widocznych w normalnych warunkach. Jednakże nie oznacza to, że oznakowanie CE musi stanowić integralną część wyrobu. Oznakowanie CE i numer identyfikacyjny notyfikowanej jednostki niekoniecznie muszą być umieszczone na wyrobie na terytorium UE. Przykładowo, operacja znakowania może odbyć się w państwie trzecim, jeśli wyrób został w nim wyprodukowany i notyfikowana jednostka zastosowała tam procedurę oceny zgodności stosownie do postanowień danej dyrektywy.

10. Zastosowanie norm zharmonizowanych w ocenie zgodności maszyn z zasadniczymi wymaganiami bezpieczeństwa i higieny pracy

Europejskie normy zharmonizowane są to normy, które zostały opracowane na zlecenie Komisji Europejskiej przez Europejski Komitet Normalizacyjny (CEN), Europejski Komitet Normalizacji Elektrotechnicznej (CENELEC) lub Europejski Instytut Norm Telekomunikacyjnych (ETSI), a ich treść została ustalona w oparciu o wymogi zatwierdzone przez Komisję Europejską. Normy zharmonizowane są przyjmowane zgodnie z regulaminami CEN/CENELEC/ETSI oraz są oficjalnie przekazywane Komisji po ich zatwierdzeniu. Zalecanym i najprostszym sposobem wykazania zgodności z dyrektywą jest wykazanie zgodności z odpowiednimi normami zharmonizowanymi. Ujęte w wymienionych aktach prawnych wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy sformułowane są dość ogólnie. Dlatego, zgodnie z tzw. nowym podejściem, szczegółowe wymagania techniczne ujmowane są w europejskich normach zharmonizowanych. W Polsce ich wykazy są zawarte w obwieszczeniach prezesa Polskiego Komitetu Normalizacyjnego, publikowanych w Monitorze Polskim, a także na stronach internetowych PKN. Zapewnienie zgodności z wymaganiami norm zharmonizowanych dotyczących danej maszyny jest uznawane za domniemanie spełnienia dotyczących jej wymagań zasadniczych, jeżeli normy te obejmują cały, odnoszący się do danej maszyny, zakres wymagań ujętych w dyrektywach. Normy zharmonizowane, chociaż nie są obligatoryjne, są najczęściej stosowane do wykazywania zgodności maszyn z wymaganiami zasadniczymi. Nie wyklucza to możliwości wykazywania tej zgodności w inny sposób, który musi zapewnić nie gorszy poziom bezpieczeństwa. Normy europejskie dotyczące bezpieczeństwa oraz ergonomii maszyn dzielą się na:

• normy typu A – zawierające terminy podstawowe, zasady projektowania oraz aspekty ogólne mające zastosowanie do wszystkich maszyn (np. PN-EN ISO 12100)

• normy typu B – tematyczne, dotyczące jednego aspektu bezpieczeństwa lub jednego rodzaju urządzeń ochronnych, które mogą być stosowane w wielu różnych maszynach.

Wyróżnia się:

– normy typu B1 – dotyczące określonych aspektów bezpieczeństwa (np. odległości

bezpieczeństwa – PN-EN ISO 13857, PN-EN 349, PN-EN 999)

– normy typu B2 – dotyczące urządzeń ochronnych (np. urządzenia sterowania oburęcznego – PN-EN 574, urządzenia blokujące – PN-EN 1088, urządzenia czułe na nacisk – PN-EN 1760-1, 2 i 3, osłony – PN-EN 953)

– normy typu C – normy zawierające szczegółowe wymagania bezpieczeństwa odnośnie do konkretnej maszyny lub wąskiej grupy maszyn (np. norma PN-EN 1870 dotycząca pilarek tarczowych składa się z 17 części uwzględniających różne rozwiązania konstrukcyjne tych maszyn).

11. Ocena zgodności dla maszyny nieukończonej

Przed wprowadzeniem do obrotu maszyny nieukończonej producent lub jego upoważniony przedstawiciel zapewnia, że zostały zakończone procedury zapewnienia zgodności z wymaganiami zasadniczymi. Producent lub jego upoważniony przedstawiciel może wprowadzić do obrotu maszynę nieukończoną, pod warunkiem, że sporządzi deklarację włączenia (stwierdzając, że maszyna nieukończona przeznaczona jest do włączenia do innej maszyny lub zmontowania z inną maszyną nieukończoną tak, aby utworzyć maszynę). Przed wprowadzeniem do obrotu maszyny nieukończonej producent lub jego upoważniony przedstawiciel zapewniają:

  • opracowanie odpowiedniej dokumentacji technicznej dla maszyny nieukończonej, zgodnie z załącznikiem VII B dyrektywy [1]
  • opracowanie instrukcji montażu, zgodnie z załącznikiem VI dyrektywy [1]
  • sporządzenie deklaracji włączenia, zgodnie z załącznikiem II B dyrektywy [1].

Procedurę oceny zgodności WE maszyny nieukończonej wg dyrektywy 2006/42/WE przedstawiono na rysunku 2.

 

Rysunek 2. Procedura oceny zgodności WE maszyny nieukończonej wg dyrektywy 2006/42/WE

Instrukcja montażu maszyny nieukończonej powinna zawierać opis warunków, jakie należy spełnić w celu prawidłowego włączenia jej do maszyny finalnej, aby nie stwarzać zagrożenia dla zdrowia i bezpieczeństwa. Instrukcja montażu powinna być napisana w oficjalnym języku UE zaaprobowanym przez producenta maszyny finalnej lub przez jego upoważnionego przedstawiciela. Instrukcja montażu i deklaracja włączenia pozostają dołączone do maszyny nieukończonej do czasu włączenia do maszyny finalnej, a następnie stanowią część dokumentacji technicznej maszyny. Dokumentacja techniczna dla maszyny powinna spełniać następujące wymagania:

  • powinna wskazywać, które wymagania rozporządzenia są zastosowane i spełnione.
  • powinna obejmować projekt, wytwarzanie i działanie maszyny nieukończonej w zakresie koniecznym do oceny zgodności z zastosowanymi zasadniczymi wymaganiami w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa.
  • powinna być przygotowana przynajmniej w jednym z oficjalnych języków Unii Europejskiej.
  • powinna obejmować dokumentację konstrukcyjną zawierającą:

- rysunek zestawieniowy maszyny nieukończonej wraz ze schematami obwodów sterowania

- rysunki szczegółowe, wraz z dołączonymi obliczeniami, wynikami badań, certyfikatami itp., niezbędne do sprawdzenia zgodności maszyny nieukończonej z zastosowanymi zasadniczymi wymaganiami w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa

- dokumentację oceny ryzyka przedstawiającą:

·         zastosowaną procedurę, zawierającą: wykaz zastosowanych i spełnionych zasadniczych wymagań w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa,

·         opis środków zapobiegawczych wdrożonych w celu wyeliminowania zidentyfikowanych zagrożeń lub zmniejszenia ryzyka oraz wskazanie ryzyka resztkowego, jeżeli ma to zastosowanie,

·         zastosowane normy i inne specyfikacje techniczne, wskazujące zasadnicze wymagania w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa objęte tymi normami,

- wszelkie sprawozdania techniczne podające wyniki wszystkich badań przeprowadzonych przez producenta albo przez jednostkę wybraną przez producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela,

- kopię instrukcji montażu maszyny nieukończonej.

- w przypadku produkcji seryjnej, środki wewnątrzzakładowe, jakie zostaną podjęte w celu zapewnienia zgodności maszyny nieukończonej z zastosowanymi zasadniczymi wymaganiami w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa.

Producent powinien przeprowadzić odpowiednie badania i próby części składowych, osprzętu lub maszyn nieukończonych, aby ustalić, czy ich projekt lub wykonanie pozwalają na bezpieczny montaż i użytkowanie. Odpowiednie sprawozdania i wyniki podlegają włączeniu do dokumentacji technicznej. Dokumentacja techniczna powinna być dostępna przez okres przynajmniej 10 lat od daty produkcji maszyny nieukończonej lub, w przypadku produkcji seryjnej, od daty wyprodukowania ostatniego egzemplarza, a na wniosek przedłożona organom nadzoru rynku. Dokumentacja techniczna nie musi znajdować się na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej i nie musi być stale dostępna w formie materialnej. Powinno być możliwe jej skompletowanie i przedłożenie organom nadzoru rynku przez osobę wyznaczoną w deklaracji włączenia. Niedopełnienie obowiązku przedłożenia odpowiedniej dokumentacji technicznej w odpowiedzi na prawidłowo uzasadniony wniosek organów nadzoru rynku może stanowić wystarczającą podstawę do zakwestionowania zgodności maszyny nieukończonej z zastosowanymi i poddanymi ocenie zasadniczymi wymaganiami w zakresie zdrowia i bezpieczeństwa.

12. Zasady stosowania RfU Organizacji Jednostek Notyfikowanych ds. Maszyn

Jednostki notyfikowane biorą udział w procesach oceny zgodności jako „organy eksperckie”, głównie w „przypadkach trudnych”, tj. w przypadku ww. maszyn  wymienionych w załączniku IV dyrektywy, wobec których nie ustanowiono norm zharmonizowanych lub gdy maszyny te są częściowo lub całkowicie niezgodne z takimi normami. Szczególnego znaczenia nabiera zatem ujednolicenie i zapewnienie odpowiedniej jakości praktycznych działań realizowanych w tym zakresie przez różne jednostki notyfikowane działające na obszarze Unii Europejskiej. Z jednej strony chodzi o zapewnienie bezstronnego i równego traktowania producentów, a z drugiej o zapewnienie jednakowo wysokiego poziomu bezpieczeństwa wprowadzanych na rynek maszyn, potwierdzanego przez jednostki notyfikowane w wydawanych certyfikatach. Jednostki notyfikowane biorą udział w procesach oceny zgodności jako „organy eksperckie”, głównie w „przypadkach trudnych”, tj. w przypadku ww. maszyn  wymienionych w załączniku IV dyrektywy, wobec których nie ustanowiono norm zharmonizowanych lub gdy maszyny te są częściowo lub całkowicie niezgodne z takimi normami. Szczególnego znaczenia nabiera zatem ujednolicenie i zapewnienie odpowiedniej jakości praktycznych działań realizowanych w tym zakresie przez różne jednostki notyfikowane działające na obszarze Unii Europejskiej. Z jednej strony chodzi o zapewnienie bezstronnego i równego traktowania producentów, a z drugiej o zapewnienie jednakowo wysokiego poziomu bezpieczeństwa wprowadzanych na rynek maszyn, potwierdzanego przez jednostki notyfikowane w wydawanych certyfikatach. Wymiana doświadczeń między jednostkami notyfikowanymi jest organizowana w ramach europejskiej koordynacji jednostek notyfikowanych ds. maszyn (NB-M). Celem NB-M jest omawianie problemów powstających w trakcie przeprowadzania procedur oceny zgodności oraz harmonizowanie praktyki jednostek notyfikowanych. Uczestnictwo w działaniach koordynacyjnych stanowi jedno z kryteriów notyfikowania jednostki. Europejska koordynacja jednostek notyfikowanych w obszarze dyrektywy maszynowej 2006/42/WE dzieli się na szereg, tzw. Grup Pionowych (Vertical Groups) zajmujących się różnymi kategoriami maszyn wymienionych w załaczniku IV (obecnie istnieje 12 takich grup). W ramach Europejskiej koordynacji jednostek notyfikowanych w obszarze dyrektywy maszynowej (oznaczenie NB-M na rys. 1.) funkcjonuje Komitet Horyzontalny, który nadzoruje i koordynuje prace wspomnianych Grup Pionowych oraz zajmuje się kwestiami związanymi z działalnością  wszystkich jednostek notyfikowanych [4]. Komisja Europejska wspiera funkcjonowanie NB-M, finansując sekretariat techniczny, który przygotowuje prace Komitetu Horyzontalnego, a także sekretariat administracyjny, który organizuje posiedzenia i zarządza przepływem dokumentów. NB-M przyjmuje tzw. „Zalecenia dotyczące użytkowania”, które zawierają uzgodnione odpowiedzi na pytania omawiane w ramach Grup Wertykalnych. Zasadniczo zalecenia te są wydawane, jeżeli nie istnieje odpowiednia norma zharmonizowana lub jeżeli odpowiednia norma zharmonizowana nie dostarcza wystarczająco szczegółowej odpowiedzi na niektóre pytania. W przypadku przyjęcia odpowiedniej normy zharmonizowanej lub stosownej zmiany normy zharmonizowanej zalecenia są wycofywane. „Zalecenia dotyczące użytkowania” przyjmuje Komitet Horyzontalny NB-M, który następnie przedstawia je Grupie Roboczej ds. Maszyn do zatwierdzenia. Zalecenia zatwierdzone przez Grupę Roboczą ds. Maszyn są publikowane na portalu internetowym Komisji – EUROPA. Przedmiotowe zalecenia nie są prawnie wiążące, ale po ich uzgodnieniu przez NB-M i zatwierdzeniu przez Grupę Roboczą ds. Maszyn są uznawane za ważne źródło odniesienia zapewniające jednolite stosowanie dyrektywy w sprawie maszyn przez jednostki notyfikowane. Spotkania Komitetu Horyzontalnego odbywają się okresowo (najczęściej dwa razy w roku) z udziałem delegatów reprezentujących jednostki notyfikowane krajów członowskich Unii Europejskiej i krajów Europejskiej Strefy Ekonomicznej (EEA). Ponadto na spotkaniach KH obecni są przewodniczący Grup Pionowych oraz inni zaproszeni uczestnicy występujacy w roli obserwatorów, np.: członkowie komitetów normalizacyjnych (CEN, CENELEC), przedstawiciele rządów poszczególnych Państw Członkowskich biorący udział w pracach Komitetu ds. Maszyn, przedstawiciele Europejskiej Konfederacji Związków Zawodowych oraz reprezentanci jednostek notyfikowanych z krajów ubiegających się o członkostwo w Unii Europejskiej. Mając na uwadze, że dyrektywa określa „jedynie” wymagania zasadnicze w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa o powszechnym zastosowaniu (uzupełnione pewną ilością bardziej szczegółowych wymagań dla niektórych kategorii maszyn) normy zharmonizowane są opracowywane aby pomóc producentom w udowodnieniu zgodności z tymi wymaganiami zasadniczymi oraz aby umożliwić kontrolowanie tej zgodności. W związku z tym Komitet Horyzontalny współpracuje także z komitetami normalizacyjnymi przekazując im swoje uwagi dotyczące norm zharmonizowanych z dyrektywą 2006/42/WE (tj. takich, w których zawarte są szczegółowe rozwiązania techniczne dotyczące spełnienia zasadniczych wymagań dyrektywy w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa). Dąży się do tego, aby wymagania zawarte w  normach zharmonizowanych właściwie i w sposób pełny odwzorowywały wymagania dyrektywy, która, w przeciwieństwie do norm, jest prawem stanowionym i wydanie deklaracji CE stwierdzającej zgodność z wymaganiami dyrektywy, gdy nie ma to miejsca jest karalnym poświadczeniem nieprawdy. W związku z tym, że jednym z zadań Komitetu Horyzontalnego jest zajmowanie się problemami, z jakimi spotykają się jednostki notyfikowane podczas realizacji procesów oceny zgodności maszyn z zasadniczymi wymaganiami dyrektywy 2006/42/WE, Komitet Horyzontalny zapewnia możliwość konsultacji i wzajemnych uzgodnień pomiędzy przedstawicielami jednostek notyfikowanych biorących udział w jego spotkaniach (w tym np. szybkie informowanie jednostek notyfikowanych o dyskutowanych trudnych sprawach dotyczących ich działalności), a także przyjmuje tzw. zalecenia do stosowania/rekomendacje (Recommendations for Use). Zalecenia te zawierają uzgodnione w ramach prac Grup Pionowych wytyczne dotyczące technicznych i organizacyjnych działań, które mogą zostać wykorzystane przez jednostki notyfikowane podczas prowadzonych przez nie procesów oceny zgodności. Rekomendacje (RfUs) mogą mieć szersze zastosowanie, jeżeli dotyczą wielu grup maszyn lub odnoszą się do wymagań dyrektywy – wtedy uzyskują status tzw. dokumentu poziomego (horizontal Recommendation for Use sheets); natomiast gdy odnoszą się do jednej grupy maszyn (np. do obróbki drewna), wtedy uzyskują status tzw. dokumentu pionowego (vertical Recommendation for Use sheets). Zalecenia (wydawane głownie, gdy nie ma odpowiednich norm zharmonizowanych w danym zakresie lub jeżeli istniejące normy w niewystarczającym stopniu określają wymagania dla maszyn) przyjęte przez Komitet Horyzontalny przedstawione są do zatwierdzenia Grupie Roboczej ds. Maszyn, a następnie są publikowane na stronie internetowej Komisji Europejskiej [5]. Pomimo że „zalecenia do stosowania” nie są prawnie wiążące, to po opublikowaniu na stronie KE uznawane są za ważne źródło odniesienia, zapewniające jednolitą interpretację oraz określające jednakowe zasady stosowania wymagań dyrektywy przez jednostki notyfikowane. Stanowią one dodatkowe źródło informacji o wymaganiach dyrektywy w stosunku do „Przewodnika dotyczącego stosowania dyrektywy 2006/42/WE w sprawie maszyn” [4]. Pomimo tego, że „zalecenia do stosowania”, adresowane są przede wszystkim do jednostek notyfikowanych, z wypracowanych i przyjętych przez Komitet Horyzontalny interpretacji poszczególnych aspektów związanych z realizacją procedur oceny zgodności maszyn mogą korzystać zarówno producenci, jak i użytkownicy maszyn. Ma to tym większe znaczenie, że umożliwia producentom dostęp do informacji pozwalających wyjaśnić szczególnie trudne problemy związane ze spełnianiem wymagań bezpieczeństwa produkowanych przez nich wyrobów.

Podsumowując można stwierdzić że „Recommendation for Use sheets” służą następującym głównym celom:

  • pomagają w interpretacji wymagań norm
  • uzupełniają informacje o wymaganiach zasadniczych, które nie są ujęte w dyrektywie maszynowej lub w odpowiednich normach zharmonizowanych [6] (wskazują możliwe rozwiązania)
  • dostarczają informacji na temat dodatkowych sposobów na spełnienie wymagań zasadniczych dyrektywy maszynowej (w alternatywny sposób) oprócz tych wskazanych w normach zharmonizowanych, w przypadku maszyn wprowadzanych do obrotu lub użytku [7,8]

13. Bibliografia

[1] Dyrektywa 2006/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 17 maja 2006 r. w sprawie ujednolicenia przepisów dotyczących maszyn, zmieniająca dyrektywę 95/16/WE. OJ L 157, 26, 9.06.2006.

[2 ] Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności. (T.j. Dz. U. 2010, nr 138, poz. 935, ze zm.).

[3] Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. (T. j. Dz. U. 2003, nr 169, poz. 1650, ze zm.). Wdraża do prawodawstwa polskiego dyrektywę 89/391/EWG z dnia 12 czerwca 1989 r. w sprawie wprowadzenia środków w celu poprawy bezpieczeństwa i zdrowia pracowników w miejscu pracy. OJ L 183 z 24.05.1989.

[4] Przewodnik dotyczący stosowania dyrektywy 2006/42/WE w sprawie maszyn. Komisja Europejska. Przedsiębiorstwa i przemysł. Wydanie drugie, czerwiec 2010 r.

[5] Dyrektywa 2006/42/WE – wykaz dokumentów Recommendation for Use: http://ec.europa.eu/enterprise/sectors/mechanical/documents/legislation/machinery/notified-bodies/index_ en.htm

[6] Wykaz obowiązujących norm zharmonizowanych z dyrektywą 2006/42/WE: http://ec.europa.eu/enterprise/policies/european-standards/harmonised-standards/machinery

[7] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 765/2008 z dnia 9 lipca 2008 r. ustanawiające wymagania w zakresie akredytacji i nadzoru rynku odnoszące się do warunków wprowadzania produktów do obrotu i uchylające rozporządzenie (EWG) nr 339/93

[8] The Blue Guide on the implementation of EU products rules. European Commision, 2014.